Jedną z najważniejszych instrumentalnych form muzycznych jest niewątpliwie sonata. Formalne znaczenie terminu „sonata”, który wywodzi się od włoskiego słowa „sonare” (brzmieć, grać), ulegało z czasem znacznym zmianom. Więcej informacji na temat rozwoju historycznego i duży wybór nut sonat z okresu baroku i klasycyzmu znajdziesz tutaj!
Termin "sonata" pojawił się w drugiej połowie XVI wieku, aby opisać różne rodzaje kompozycji instrumentalnych na dwa lub więcej instrumentów. Miało to na celu odróżnienie ich od utworów solowych na instrumenty klawiszowe oraz od utworów z chorałem, takich jak kantaty.
Sonata barokowa różni się od sonaty klasycznej przede wszystkim większą liczbą części (cztery lub więcej), w których regularnie przeplatają się tempa wolne i szybkie. Sonata barokowa dzieli się na dwa podstawowe typy:
Sonata da camera („sonata kameralna”) – ma lekki charakter taneczny i jest bezpośrednim prekursorem barokowej suity tanecznej.
Sonata da chiesa („sonata kościelna”) – jest zazwyczaj czteroczęściowa i ma charakter dawny.
W zależności od wielkości instrumentarium sonaty barokowe można dalej podzielić na sonaty solowe na jeden instrument (najczęściej skrzypce) i basso continuo oraz triosonata na dwa instrumenty solowe i basso continuo.
Znanym twórcą sonat był włoski kompozytor Arcangelo Corelli (1653 - 1713). Zarówno sonaty kościelne Corellego jak i sonaty kameralne Corellego cieszą się do dziś dużą popularnością wśród instrumentalistów i słuchaczy.
Na przełomie XVII i XVIII wieku sonata da chiesa stopniowo przekształciła się w formę zwaną uwerturą neapolitańską, z której usunięto otwierającą ją część wolną. Powstała w ten sposób forma trzyczęściowa, która ze swoją strukturą temp w poszczególnych częściach (szybkie – wolne – szybkie) stała się wzorem nie tylko dla klasycznej sonaty, ale i dla wielu innych form muzycznych.
Włoski kompozytor Domenico Scarlatti (1685 – 1757) przyczynił się znacznie do formalnego ukształtowania sonaty w tym okresie. Sonaty Scarlattiego były zazwyczaj komponowane w tzw. formie sonaty altowej, jednoczęściowej kompozycji z dwoma kontrastującymi tematami.
W okresie klasycznym nastąpił dalszy rozwój sonaty. W tym czasie termin „sonata” oznaczał głównie sonaty fortepianowe, czyli sonaty na inny instrument solowy z akompaniamentem fortepianu. W swej podstawowej formie klasyczna sonata składa się z trzech (czasem czterech) części, z których pierwsza (szybka) traktowana jest w tzw. formie sonatowej, druga ma charakter powolny, a trzecia jest zwykle znów szybka i może przybierać różne formy formalne.
W sonacie czteroczęściowej część taneczna w postaci menueta lub scherza jest zwykle umieszczana przed ostatnią częścią. Największy rozkwit sonata przeżywała w twórczości trzech kompozytorów pierwszej szkoły wiedeńskiej: Joseph Haydn, Wolfgang Amadeusz Mozart i Ludwig van Beethoven. Najsłynniejszą sonatą Beethovena jest niewątpliwie Sonata Księżycowa.
na: Trąbka [kornet], fortepian [organy]
Nuty
Numer artykułu: 1597085
na: Klarnet, fortepian [organy]
Nuty
Numer artykułu: 1597073
na: Kornet (Es), fortepian [organy]
Nuty
Numer artykułu: 1597064
na: Altówka, fortepian [organy]
Nuty
Numer artykułu: 1316812
na: Wiolonczela, fortepian [organy]
Nuty
Numer artykułu: 1316445
na: Obój, fortepian [organy]
Nuty
Numer artykułu: 1272354
na: Obój, fortepian [organy]
Nuty
Numer artykułu: 1272245
na: Saksofon tenorowy, fortepian [organy]
Nuty
Numer artykułu: 1272178
na: Puzon, fortpian [organy]
Nuty
Numer artykułu: 1272173
na: Tuba (B), fortepian
Nuty
Numer artykułu: 1663273
na: Kornet (Es), fortepian
Nuty
Numer artykułu: 1663257
na: Flet piccolo, fortepian
Nuty
Numer artykułu: 1233955
na: Saksofon altowy, fortepian
Nuty
Numer artykułu: 1233944
na: Tuba, fortepian [organy]
Nuty, nuty na pobieranie (mp3)
Numer artykułu: 1220462
na: Klarnet, fortepian [organy]
Nuty, nuty na pobieranie (mp3)
Numer artykułu: 1220369
na: Róg (F), organy [fortepian]
Nuty, nuty na pobieranie (mp3)
Numer artykułu: 1220363
na: Tuba (B), fortepian [organy]
Nuty, nuty na pobieranie (mp3)
Numer artykułu: 1220356
na: Obój, fortepian [organy]
Nuty, nuty na pobieranie (mp3)
Numer artykułu: 1220238
na: Saksofon tenorowy, fortepian [organy]
Nuty, nuty na pobieranie (mp3)
Numer artykułu: 1220216
na: Trąbka [kornet], fortepian [organy]
Nuty, nuty na pobieranie (mp3)
Numer artykułu: 1220215
na: Skrzypce, fortepian [organy]
Nuty, nuty na pobieranie (mp3)
Numer artykułu: 1220208
na: Puzon, fortpian [organy]
Nuty, nuty na pobieranie (mp3)
Numer artykułu: 1220122
na: Puzon basowy, fortepian [organy]
Nuty, nuty na pobieranie (mp3)
Numer artykułu: 1220120
na: Róg (F), fortepian
Nuty
Numer artykułu: 1290674
na: Eufonium, fortepian
Nuty
Numer artykułu: 1290666
Op. 1, Nr. 3 c-moll
na: Eufonium, organy
Partytura fortepianowa, głos pojedynczy
Numer artykułu: 1284147
na: Puzon, fortpian [organy]
Nuty, płyta CD playback
Numer artykułu: 1276856
na: Puzon basowy, fortepian [organy]
Nuty, płyta CD playback
Numer artykułu: 1276854
na: Saksofon altowy, fortepian [organy]
Nuty, płyta CD playback
Numer artykułu: 1277224
na: Róg (Es), fortepian [organy]
Nuty, płyta CD playback
Numer artykułu: 1277221
na: Róg (F), organy [fortepian]
Nuty, płyta CD playback
Numer artykułu: 1277220
na: Saksofon altowy, fortepian [organy]
Nuty, płyta CD playback
Numer artykułu: 1277119
na: Saksofon tenorowy, fortepian [organy]
Nuty, płyta CD playback
Numer artykułu: 1277118
na: Róg (Es), fortepian [organy]
Nuty, płyta CD playback
Numer artykułu: 1277116
Klassik
na: Klarnet, fortepian [organy]
Nuty, płyta CD playback
Numer artykułu: 1276989
Klassik
na: Tuba, fortepian [organy]
Nuty, płyta CD playback
Numer artykułu: 1276977
Klassik
na: Klarnet, fortepian [organy]
Nuty, płyta CD playback
Numer artykułu: 1276971
Klassik
na: Puzon, fortpian [organy]
Nuty, płyta CD playback
Numer artykułu: 1276964
Klassik
na: Tuba (B), fortepian [organy]
Nuty, płyta CD playback
Numer artykułu: 1276958
na: Obój, fortepian [organy]
Nuty
Numer artykułu: 1272143
na: Puzon, fortpian [organy]
Nuty
Numer artykułu: 1272136
na: Róg, fortepian [organy]
Nuty
Numer artykułu: 1272119
na: Tuba (Es), fortepian [organy]
Nuty
Numer artykułu: 1272112
na: Duet for Flute, Oboe, Clarinet, Trumpet, Cornet, Horn or Violin & Bassoon, Trombone, Euphonium, Eb Bass, Bb Bass, Tuba or Violoncello & Piano (Organ) or Hapsichord
Nuty
Numer artykułu: 1265682
na: Tuba (B), fortepian [organy]
Nuty
Numer artykułu: 1287643
na: Kontrabas, fortepian [organy]
Nuty
Numer artykułu: 1287639
na: Fagot, fortepian [organy]
Nuty
Numer artykułu: 1290984
na: Róg (F), organy [fortepian]
Nuty
Numer artykułu: 1290980